Ahbaplık (Özet) : Ahbaplık, her şeyden önce bir düzen demektir. Fakat hukukun öngördüğü düzen, gerçekten gerçekleeğlenceli bir düzen değildir. Ahbaplık, maşer içinde insanoğluın bayağı nasıl davrandıklarını değil, nasıl davranmaları gerektiğini gösterir. Ahbaplık, kendisine uyulmak ve uygulanmak muhtevain vardır. Hak kıymeti zımnında, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene katmak, maşeri ömürın gerçekleşmesini elde etmek lüzum. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Ahbaplık düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin hakkındasına kabul edilmesi ve uyulması gereken, katiyen yakın kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği üzere, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle maşer içinde insanoğluın hattıhareket ve davranışlarının hukuk kurallarına uymaması, her devran mümkündür. “İşte hukuk, sima davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir sistem, bir bütündür.” İnsan-sima, sima-huy ilişkilerinin insanlığın şerik çıkarı ve huzuru muhtevain evrensel ilkelerle güvence altına kırmızıınmasıdır. Ahbaplık, âdemiyet seviyesi muhtevain göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birşunca kuruntu ortaya atıktır. Bunlar kaynağı: tanrı, sınıf çıkarları, maşer sözleşmesi, huy ve insanoğlu olarak tamlayan inançlerdir. Ahbaplık Nedir Ahbaplık, toplumun umumi menfaatini yahut fertlerin ve toplumun şerik iyiliğini elde etmek için konulmuş olan ve halk gücüyle desteklenen kaide, gerçek ve seçimın hepsidür. Elan münteşir bir tanımıyla hukuk, adalete yönelmiş maşeri evetşama düzenidir. Ahbaplık Lafız Mazmunı Ahbaplık kelimesi Arapça “gerçek” kökünden hasılat ve gerçek kelimesinin çoğkoca olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Zenciçda “gerçek” kelimesinin çoğkoca “beddua’kak”tır. Türk Lisan Kurumu’na için hukuk kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım güçlükleü belirleyen yasaların hepsidür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” manaı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, dostluk manaında da kullanılır. Fen Mazmunı Ahbaplık dönemden döneme değiştiği muhtevain hala doyurucu bir tanım gestaltlamamıştır. Kant “Ahbaplıkçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok kabul edilen tanımı ise: “Belli başlı bir zamanda muayyen bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması büyüklük zoruna (müeyyide) sargılanmış kurallar hepsidür.” Bilimsel bir disiplin olarak hukuk, kendi içinde temel olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun zevat arası ilişkileri laf yer kısmına Özel Ahbaplık, zevat ile büyüklük yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Amme Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Uygar Ahbaplık, Kâr Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna yanıt Temel Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku halk hukukunun temellıca zir dallarıdır. Ahbaplık Kuralları ve Özellikleri Hukuku gayrı toplumu regülatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik büyüklük aracılığıyla güvenceye kırmızıınmış ve cebri yaptırımlara ehil olmasıdır. Ahbaplık kuralları sima davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun porte kazalarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği yardımıyla benzeşim nitelikteki parçalanmamış durumlarda uygulanması katkısızlanır. Yaptırım (Müeyyide) Ahbaplık yerında yaptırım halk gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek muhtevain kullanılır. Ahbaplık düzenini katkısızlamayı ve korumayı amaçlayan yaptırımlar gene hukuk düzeninin öngördüğü şekilde alegori getirilir. Maddi ve tinsel yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken tinsel yaptırımlar bu durumları engellemek muhtevain kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, hapis ve nakit cezaları; kanunuesasi hukukunda siyasetten men, fırka yama; vergi hukukunda vergi ve kaçıntıçılık cezaları üzere çeşitli hukuk dallarında çeşitli yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile dayalı çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; bilinçi bir irade olarak gkalıntı kuramlar, irade dışı olarak gkalıntı kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazenlar felsefik değil ortaya konduğu devrin sorunlarını çözmek yahut siyasal inançleri hukuk biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali doğruluk olan hukuk, umumi olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Ahbaplık, adalete yönelmiş maşeri bir evetşama düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu alegori getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, uygulama yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun maşeri ömürı düzenleyip insanoğluın amerikan barış ve güvenlik içinde bir arada evetşamalarını katkısızlamaktır. 2. Ameliye Yarar (Içtimai İhtiyaçların Hakkındalanması) Hukukun uygulama amacını, maşeri gerçeklik belirler. Ahbaplık bu fonksiyonu ile maşer içinde yaşayan insanoğluın, birbirleri ile rekzetmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruhsal bir varlık olarak insanın gestaltsından meydana gelen gereksinimlerinı hakkındalamaya çkırmızıışır. Ahbaplık bu fonksiyonu ile tevellüt, tezevvüç, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir hukuk düzeni ömürın temel gerçeklerini görmezden gelemez. Ahbaplık düzeni, insanın saf gestaltsına ve bundan müterakki mevrut gereksinimlerine yaraşıklı yetişmek zorundadır. Ahbaplık önemli ölçüde, ekonomik gerçeklere de bağlıdır; ekonomik yokluklara uymalı ve onları hakkındalamalıdır. 3. Hak Ahbaplık bu fonksiyonu ile muayyen bir kodifikasyon altına aldığı içtimai gereksinimlerı, özü salt bir muadelet düşüncesi olan doğruluk ölçüsüne vurarak asıl kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kısaltarak tanımıyla doğruluk, “bir muadelet düşüncesi”dir. “Hak, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) yetişmek üzere dü çeşitli anlamda kullanılır. Hak esasen ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, erdem, fazilet manaında kişisel bir özelliği deyimler. Eş her devran haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni özgülemek yolunda daim ve değnöbetmez bir çaba gösterir. İşte bu hattıhareket ve çabayı gösteren doğruluk, özne (süje) ile dayalı oluşundan ötürü öznel (sübjektif) doğruluk olarak nitelenir. Bir erdem olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir doğruluk kavramı vardır. Nesnel doğruluk, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği ilinti biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte hukuk yerında hukuki porte olarak lakırtı konusu olan doğruluk de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü hukuk, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve algılanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar hepsidür.” Sosyete muhtevaindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini muhtevaermiş kurallar parçalanmamışü olarak hukuk, bu değerlendirmelerde doğruluk ölçüsünü kullandığı ve harcamak yerinde bulunmuş olduğuna için, adaletin böylece, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Ahbaplık normlarında doğruluk acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Mevcut hukuk ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü doğruluk kavramı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm hukuk sistemine ve sistemlerine egemen kâin, nesnel ve salt bir porte niteliğindeki adalettir. Ahbaplık bir maşer düzenini muhtevaerir. Hukukun varlık sebebi de adalettir; lüzumlu bulunan düzeni vikaye etmek, gerekse onu değnöbettirmeyi meşrulaştırmak muhtevain her devran adalete temelvurulur. Nesnel ve yasa üstü doğruluk hukukta hakkındamıza oturmuş hukuk düzenlerinin asli örneği, olması gereken hukuk manaında hukuk idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile doğruluk, bulunan hukuk düzenlerinin kendisine yaraşıklı olup olmadığı açısından bir porte ve yorum ölçüsü olabilir. Tekrar bu özelliği ile doğruluk, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun gerçekleştirmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile olumlu ve aksi hakkındalıklı ilişkilerde kâin bu üç fonksiyon abra içinde olduklarında, adil bir hukuk düzeninin gerçekleşmesi katkısızlanır. Olağan olarak tüm hukuk normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak hukuk, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşeri evetşama uyacak, hem de bu maşeri ömürın amerikan barış içinde sürebilmesi muhtevain bir düzen görünümünü katkısızlamaya çkırmızıışacaktır.